Czy to w pracy, czy w życiu osobistym, rodzinnym – wszędzie możemy mieć do czynienia z naruszaniem naszych granic. Czym są osobiste granice? Powiedziałabym, że są to krawędzie naszej wewnętrznej przestrzeni pozytywnych emocji. Poza nimi znajdują się przeróżne negatywne uczucia. I zdarza się, że te granice przesuwają inni ludzie, narażając nas na złe samopoczucie. Wtedy właśnie mówimy o naruszaniu naszych granic osobistych.
Oczywiście granice osobiste są bardzo indywidualne. Niektórych denerwuje, że kolega lubi sobie z nich czasami pożartować, a inni się z tego śmieją. Niezależnie od tego czy jesteśmy „przewrażliwieni” czy nie, to wszyscy mamy prawo do tego, aby wymagać, by inni nie przekraczali naszych granic. Jeśli mamy zaniżone poczucie własnej wartości i nieadekwatnie często interpretujemy zachowania innych jako celowy atak na nasze ego, to szybko się o tym przekonamy. Ludzi blisko nas będzie po prostu coraz mniej, bo bardzo trudno jest być w dobrych relacjach z kimś kto ma znacznie zaniżoną samoocenę. Wówczas pozostaje ciężka, długotrwała praca nad wzmocnieniem swojego poczucia własnej wartości, ale teraz nie o tym. Teraz o sposobach bronienia swoich granic.
1. KOMUNIKUJ NARUSZENIE TWOICH GRANIC
Nie możesz oczekiwać, że druga osoba wie, że narusza Twoje granice. Jeśli milczysz, gdy Cię obraża, kpi, lekceważy itp., a za jej/jego plecami wściekasz się, twierdząc, że „to przecież oczywiste”, albo że „przegina” – to jest to Twój problem. Zakładanie, że są jakieś uniwersalne zasady postępowania, które są jasne dla wszystkich, jest Twoim błędem. Tak nie jest. Ludzie są różni, pochodzą z rozmaitych środowisk i mają przeróżne doświadczenia. Naprawdę mogą nie wiedzieć, że przekraczają czyjeś granice. Bądź odważna/y, zachowaj się dojrzale i powiedz wprost, że nie akceptujesz takiego traktowania. Nie bez znaczenia jest jak to powiesz.
2. JAK WYRAŻAĆ BRAK ZGODY
Wyrażaj się stanowczo, konkretnie i bezpośrednio. Pamiętaj, że Twoim niezbywalnym prawem jest ochrona swoich granic, godności, dobrego samopoczucia. To pomoże Ci zwalczyć niepewność.
3. STOPNIUJ KOMUNIKATY
Zacznij od prośby. Wiem, że może być Ci trudno prosić o cokolwiek kogoś, gdy czujesz stres lub złość wywołane przez rozmówcę. Ale czujesz tak właśnie dlatego, że zakładasz, że ktoś celowo Twoje granice naruszył. Jeśli wyjdziesz z założenia, że ta osoba nieświadomie, np. „głupio” z Ciebie zażartowała, albo nawet znieważyła (bo np. uważa dane słowo za potoczne, a nie obraźliwe), to jej zachowanie nie wywoła w Tobie tak silnych emocji. Generalnie pomocne jest w życiu myślenie o ludziach, że gdy zachowują się niezgodnie z naszymi oczekiwaniami, to nie ze złej woli, lecz z powodu swej nieświadomości.
4. ZASTOSUJ MODEL ASERTYWNEJ NIEZGODY
Jeśli prośba nie zadziała i zostanie zlekceważona, to zastosuj komunikat, który zwiększy szanse na skuteczność ochrony Twoich granic. Schemat Twojej wypowiedzi powinien wyglądać tak:
słowo „NIE” na początku zdania, np. „nie zgadzam się na to, żebyś…”, „nie lubię, gdy mówisz/robisz”… „nie chcę, abyś…”
+
określenie tego zachowania, które narusza Twoje granice, np. „Nie zgadzam się na to, abyś podrzucał mi pracę, z którą się nie wyrabiasz. Nie będę jej wykonywać.”
+
krótkie, racjonalne uzasadnienie, np. „Nie zgadzam się na to, abyś podrzucał mi pracę, z którą się nie wyrabiasz. Nie będę jej wykonywać. To nie należy do moich obowiązków.”
Pamiętaj, że w modelu asertywnej niezgody nie stosuje się ani wyrażania pretensji ani usprawiedliwień.
5. METODA ZDARTEJ PŁYTY
Zdarzają się ludzie toksyczni, do których Twoje protesty „nie docierają”. Tak bardzo przywykli do tego, że mało kto im stawia granice, iż nie potraktują Twoich komunikatów poważnie na samym początku. Wtedy stosuje się tzw. metodę zdartej płyty. Po prostu za każdym razem, gdy osoba po raz kolejny zachowuje się tak jak Ci nie odpowiada, stanowczo i spokojnie powtarzasz komunikat z punktu 4. Powtarzaj dokładnie to samo. Nie szukaj nowych uzasadnień, by przekonać rozmówcę, to nie pomoże, a może wywoływać niepotrzebne dyskusje. Bądź konsekwentna/y, stanowcza/y, bezpośredni/a. Powodzenia!
Zadzwoń